Κατηγορίες
ελλάδα νέα τύπος

Xριστόδουλος: Λοβοτομή στους αντιρρησίες συνείδησης

Παλιά ομιλία του Χριστόδουλου, προς τους εκπροσώπους του νομικού κόσμου τής Μαγνησίας, εκφωνηθείσα την 4.10.95 στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Βόλου. Θαυμάστε!

Παρά ταύτα, και ενόψει του ότι δεν αναγνωρίζεται στην Ευρώπη ως ατομικό το δικαίωμα των αντιρρησιών, άρχισε στην καθ΄ ημάς θεωρίαν του ποινικού Δικαίου να προβάλλεται επ΄ εσχάτων η θέση ότι δήθεν όλη η θεωρία και η νομολογία των πολιτισμένων κρατών δέχεται ως λόγον άρσεως του αξιοποίνου, για την περίπτωση των αντιρρησιών, την εσωτερική σύγκρουση καθηκόντων που υφίστανται ένεκα των θρησκευτικών ή φιλοσοφικών ή ιδεολογικών των αντιλήψεων, και την ύπαρξη καταπιεστικού ηθικού διλήμματος (Βλ. απόψεις Καθ. Ιω. Μανωλεδάκη). Όμως οι αλλεπάλληλες καταδίκες των αντιρρησιών από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια -ως προελέχθη- και κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και οι 83 αιώνες ποινών φυλάκισης που έχουν ήδη επιβληθεί σε αντιρρησίες μόνο από τα γαλλικά δικαστήρια, μαρτυρούν ότι δεν αναγνωρίζεται τέτοιος λόγος άρσεως του αξιοποίνου.
Αντιθέτως μάλιστα η εμφάνιση πολλαπλών κρουσμάτων αντιρρησιών στην Ευρώπη έδωσε την αίσθηση ότι επρόκειτο για ομαδική παράκρουση, που ενέπιπτε στην δικαιοδοσία των ψυχιάτρων. Γι[ αυτό και ο Γάλλος Καθηγητής J.-Pierre Cattelain στο επιστημονικό του έργο «L’ objection de Consience» (3η έκδοση, 1982, σελ. 38, επ.) αναφέρεται στις εργασίες του διεθνούς ιατρικού συνεδρίου, όπου υπεστηρίχθη ότι η πλειοψηφία των αντιρρησιών συνειδήσεως είναι άτομα ψυχοπαθή, ότι ευρίσκονται στην αρχή της σχιζοφρένειας, ότι η προβαλλόμενη αντίρρηση συνειδήσεως αποτελεί παθολογική εκδήλωση και ότι για τον λόγο αυτό εφηρμόσθη η μέθοδος της λοβοτομής προκειμένου ο ασθενής να θεραπευθεί.
Ιδού επί λέξει το απόσπασμα του βιβλίου: «Dans la majorite des vas l[ objection de conscience est une manifestation pathologique et que non traitement est du domaine de la psychiatrie: Une lobotomie pratiquee jur le rujet eu question lui periuit de repreudre une vie normale et de cesser de se singulariser». Στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι οι αντιρρησίες ευρίσκονται «en debut d[ une schizophrenie».
Όταν ανεγνωρίσθη το δικαίωμα απαλλαγής των αντιρρησιών από τη στράτευση στη Γαλλία, το γαλλικό Υπουργείο Υγείας σε ψυχιατρική έρευνα που διεξήγαγε διαπίστωσε ότι οι αντιρρησίες ήταν άτομα με βαθέως διαταραγμένη την ψυχική τους ισορροπία, ακατάλληλα για τον στρατό ακόμη και για άοπλη υπηρεσία. Στην Γερμανία πάντως εφαρμόζεται επί του σημείου τούτου ένα υπερπολύπλοκο σχήμα διαδικασιών με πολυδαίδαλες ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές έρευνες της προσωπικότητος προς διαπίστωσιν του εάν ο ισχυριζόμενος ότι είναι αντιρρησίας συνειδήσεως είναι όντως και δεν υποκρίνεται. Δηλ. απαιτείται να διακριβωθεί κατά τρόπο ασφαλή και αντικειμενικό ότι το συγκεκριμένο πρόσωπο, εάν τελικά υπηρετούσε τη θητεία του, θα υφίστατο βαριά ψυχική βλάβη. Γι΄ αυτό στη Γερμανία η ιδιότης του Μάρτυρος του Ιεχωβά μόνη, χωρίς την συνεκτίμηση και άλλων στοιχείων, δεν δικαιολογεί την απαλλαγή του από την υποχρέωση της στράτευσης. Έτσι εξηγούνται οι καταδίκες που έχουν επιβληθεί σ΄ αυτούς επί ανυποταξία. Προς απόδειξη των ανωτέρω επικαλούμαι τα εξής δύο παραδείγματα από την γερμανική νομολογία:

* Η από 5.12.89 απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου αρνήθηκε να αναγνωρίσει ως αντιρρησία συνειδήσεως άτομο πού κατείχε άδεια οδηγού αυτοκινήτου μόνον καί μόνο γι’ αυτό τον λόγο. Τούτο δε διότι εκρίθη ότι το άτομο αυτό οδηγώντας αυτοκίνητο ήταν ενδεχόμενο να σκοτώσει ένα πεζό. Το άτομο περί ου ο λόγος αποδέχθηκε το ενδεχόμενο αυτό, οπότε το δικαστήριο έκρινε ότι δεν έχει μικρότερη άξία η ζωή του εχθρού πού καλείται να σκοτώσει το ίδιο άτομο ως στρατιώτης στον πόλεμο καί αρνείται να το πράξει καί

* Η από 18.4.91 απόφαση του ίδίου Δικαστηρίου, ανακάλεσε την ιδιότητα του αντιρρησία συνειδήσεως πού είχε αναγνωρισθεί σε ορισμένο άτομο, επειδή το άτομο αυτό μετέβη στη Νικαράγουα γιά να βοηθήσει τους εντοπίους κατά των ανταρτών Κόντρας καί έφερε αυτόματο όπλο. Στην ‘Ελβετία ορισμένα Καντόνια προχώρησαν στον αποκλεισμό των αντιρρησιών από το δικαίωμα ασκήσεως ορισμένων επαγγελμάτων.

Πέραν όμως τούτων θα πρέπει να τονίσουμε ότι κατά πάγια αρχή του Ποινικού Δικαίου δεν επιτρέπεται να δεχθούμε λόγο άρσεως του αξιοποίνου η του καταλογισμού πού δεν προβλέπεται ρητώς από τον νόμο, ούτε μπορούμε να θεωρήσουμε ως ισχύοντα τυχόν τέτοιο λόγο γιά άτομα ψυχοπαθή. Σύγκρουση καθηκόντων αίρουσα το αξιόποινο δεν μπορεί να αναγνωρισθεί γιά τέτοια άτομα, αν προηγουμένως δεν ζητηθεί πραγματογνωμοσύνη ειδικού ψυχιάτρου. Αύτη είναι σήμερα η κρατούσα γνώμη στην επιστήμη.

5. Σέ βάρος τής Ελλάδος γιά τήν υπ’ αυτής δήθεν κακομεταχείριση των αντιρρησιών έχουν ταχθή:

* Η από 11.3.1993 Έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου σχετικά με τον σεβασμο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πού «καταδικάζει» τη χώρα μας, οικειοποιούμενο δικαστικά δικαιώματα, επειδή, κατ[ αυτό δεν τηρούνται εδώ τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως από τα ανωτέρω στοιχεία αποδεικνύεται ότι πουθενά στην Ευρώπη δεν αναγνωρίζεται στους αντιρρησίες ατομικό δικαίωμα απαλλαγής από τη στράτευση. Επομένως κάθε καταδίκη τής χώρας μας ή καί οιασδήποτε χώρας χωρίς να υπάρχει σχετική ποινική διάταξη προηγούμενη τής καταδίκης, έκτός του ότι παραβιάζει τήν θεμελιώδη αρχή του ποινικού δικαίου «nulla poena sine lege», συνιστά καί απαράδεκτη επέμβαση στα εσωτερικά τής χώρας μας καί μάλιστα χωρίς καμία αίτία. Η αρχή αυτή είναι βασικό ατομικό δικαίωμα, γιά την καθιέρωση του όποίου εκατομμύρια αγωνιστών της δημοκρατίας έχυσαν το αίμα των σε όλο τον κόσμο καί υπάρχουν πάντοτε πρόθυμοι να αγωνισθούν γιά τήν υπεράσπιση της.

* Η Ειδική Έκθεση τής Διεθνούς Αμνηστίας Μαρτίου 1993, πού αναφέρεται στην μεταχείριση των αντιρρησιών στην ‘Ελλάδα. Βέβαια όπως είναι γνωστόν η Διεθνής Αμνηστία, ιδιωτικός μη κυβερνητικός διεθνής οργανισμός γιά τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις ετήσιες εκθέσεις της καταδικάζει σχεδόν όλα τα κράτη για τέτοιες παραβιάσεις. Δέν έχουν ξεφύγει από την επίκριση ούτε η Γαλλία, χώρα με μεγάλη δημοκρατική παράδοση, ούτε η Γερμανία καί φυσικά ούτε η `Ελλάδα. Γι’ αυτό λοιπόν αναγράφεται ότι από το 1930 μέχρι το 1995 οι αντιρρησίες συνειδήσεως έχουν εκτίσει συνολικά 5.000 χρόνια φυλακή. ‘Αλλά στη Γαλλία από το 1950-1992 δηλ. μέσα σε 42 χρόνια οι καταδικασθέντες αντιρρησίες έχουν εκτίσει πλέον τον 83 αιώνων ημέρες φυλάκισης όπως αναφέρεται στο σύγγραμμα.

Στη Γαλλία εξ άλλου πολλοί αντιρρησίες συνειδήσεως έμειναν στη φυλακή γιά 7 χρόνια, ορισμένοι δε εξ αυτών τυφεκίσθηκαν η αποκεφαλίσθηκαν (Βλ. J.-Ρ. Cattelain: L’ objection de conscience, 1982, σ. 37). Κατά το ως άνω σύγγραμμα όλοι οι καταδικασθέντες αντιρρησίες ήσαν Μάρτυρες του Ιεχωβά, μέγας δε αριθμός αυτών είχε ηλικία 15-19 ετών. Δέν είναι επομένως μόνο η Ελλάς πού κατηγορείται για διωγμό των αντιρρησιών, στο μέτρο πού δεν συμμορφώνεται με τήν πρακτική άλλων κρατών να θεσπίσει τήν εναλλακτική θητεία. Είναι χώρες με απόλυτη δημοκρατική προσήλωση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Καί είναι άδικο αυτό πού μερικοί Έλληνες πράττουν: Το να δέχονται να διασύρεται η Πατρίδα τους με το να προπαγανδίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις εναντίον της ως δήθεν μοναδικής ευρωπαϊκής χώρας πού δεν τιμά ως πρέπει τους αντιρρησίες. Οι άνθρωποι αυτοί παρέχουν εσφαλμένη πληροφόρηση, δεν γνωρίζω αν εσκεμμένως το πράττουν η είναι καί αυτοί παραπληροφορημένοι. “Ένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος, η Ελβετία, δεν αναγνωρίζει δικαίωμα αντιρρησιών, σχετική δε υπέρ της αναγνωρίσεως τέτοιου δικαιώματος διάταξη νόμου πού προωθήθη προς ψήφιση, τελικά απερρίφθη δια δημοψηφίσματος με ποσοστό 64%. (Βλ. Duftar, «L’ objection de conscience en droit franςais, εις Revue du droit public, 1991, σ. 662 επ.).

Κυρίες καί Κύριοι,

Επεχείρησα να σας εκθέσω τους καθαρώς νομικούς λόγους σε σχέση με το δικαίωμα των αντιρρησιών συνειδήσεως σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πέρα όμως των καθαρά νομικών λόγων, υπάρχουν καί οι μη νομικοί λόγοι, οι απλώς λογικοί λόγοι, οι πρακτικοί καί οι εθνικοί, πού συντρέχουν ειδικώς στην πατρίδα μας καί πού επιβάλλουν τήν με μεγάλη προσοχή αντιμετώπιση του ζητήματος από την νομοθεσία μας. (Βλ. περί αυτών σειράν εμπεριστατωμένων άρθρων του έγκριτου δημοσιογράφου κ. Ιω. Μαρίνου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο” ως λ.χ. στα τεύχη τής 2.9.93 καί 6.1.94, καθώς καί του κ. Σαρ. Καργάκου στο ίδιο περιοδικό 17.3.94 καί 11.8.94). Αντιμετωπίζουμε ως γνωστόν άμεση τουρκική απειλή καί επιβάλλεται να έχουμε αξιόμαχες ένοπλες δυνάμεις, ισχυρό στρατό καί με ακμαίο ηθικό. °Αν καί εδώ σημειωθεί το προηγούμενο τής Ισπανίας, πού ανεφέρθη, αν δηλ. ο αριθμός των αντιρρησιών δεν παραμείνει στα περιθωριακά επίπεδα πού είναι σήμερα, αλλά αυξηθεί εντυπωσιακά, ώστε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια τής χώρας, τότε το πρόβλημα θα οξυνθεί καί η λήψη άμεσων μέτρων αυτοπροστασίας της Πολιτείας θα καταστεί πασίδηλη. Ο ν. 731-77 καί ο ν. 1763-88 ισχύουν σήμερα στην Ελλάδα. Παρά ταύτα υπάρχουν στις φυλακές εκατοντάδες Χιλιαστών κυρίως, πού ισχυρίζονται ότι είναι αντιρρησίες συνειδήσεως, αλλά δεν δέχονται ούτε την άοπλη θητεία, ούτε τήν περιβολή του στρατιώτη. Τούτο αποδεικνύει ότι υπάρχει κατεστρωμένο σχέδιο για την προβολή προωθημένων αιτημάτων από μέρους των, όπως είναι π.χ. η εναλλακτική θητεία ή κάτι άλλο, πού θα ανοίγει το νομικό δρόμο γιά τήν πλήρη αμφισβήτηση, εν ονόματι συνειδησιακών άρχών, όλου του κρατικού πλέγματος θεσμικών πλαισίων γιά τήν ευνομούμενη πολιτεία μας. Δέν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι μέχρι ποίου σημείου θα αντιτάξει άμυνα στις εσωτερικές κυρίως πιέσεις η ελληνική κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε ότι η σχετική ευρωπαϊκή πρακτική, τήν οποίαν συνηθίζουν να επικαλούνται οι αντιρρησίες υπέρ αυτών, θα ενισχύσει παρά ταύτα το οπλοστάσιο τής νομοθετικής εξουσίας γιά να αντιτάξει απόλυτη άρνηση στην καθιέρωση καί άλλων διευκολύνσεων υπέρ εκείνων, πού ασεβούν απέναντι των ηθικών άξιών, απέναντι των αναγκών τής Πατρίδος καί απέναντι των ευαισθησιών του λαού.

* Ομιλία του τότε Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Χριστοδούλου (νυν Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος) προς τους εκπροσώπους του νομικού κόσμου τής Μαγνησίας, εκφωνηθείσα την 4.10.95 στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Βόλου, επί τη μνήμη του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου προστάτου της τάξεως αυτών.