«Ι» για «ιδεολογία»
Οι αντιρρησίες συνείδησης γύρισαν την πλάτη στον µιλιταρισµό και επέλεξαν τη σύγκρουση αντί του τρελόχαρτου, πλήρωνοντας βαρύ τίµηµα.
Τα τελευταία δέκα χρόνια (από το 1997 ώς το 2006), ο αριθµός των «ακατάλληλων για στράτευση» έφτασε τις 37.242. Ακόµη, ο αριθµός των ανυπότακτων εξωτερικού και εσωτερικού έφτανε τις 31.180. Αυτά ώς τις 10 Γενάρη 2007.
Πόσοι είναι οι αντιρρησίες στη χώρα µας;
«Θα µπορούσα κάλλιστα να σου πω ότι όλοι αυτοί, οι 70.000, είναι αντιρρησίες. Σε οποιοδήποτε καταναγκαστικό σύστηµα θα υπάρχουν και άνθρωποι που δεν θα θέλουν να ενταχθούν. Και όταν έρχεται αυτή η ώρα, άλλος λουφάρει, άλλος παίρνει τρελόχαρτο, άλλος την κοπανάει. Για ’µας, όλοι αυτοί είναι αντιρρησίες, µε τον τρόπο τους. Η µόνη διαφορά είναι, ίσως, ότι εµείς δεν θέλουµε να πάµε στον στρατό και το λέµε ανοιχτά. Όµως δεν θα πρότεινα σε κανέναν να ακολουθήσει τον δικό µας δρόµο». Πώς θα µπορούσε άλλωστε; Ο Λάζαρος Πετροµελίδης που µας µιλά, είναι πρόεδρος του Συνδέσµου Αντιρρησιών Συνείδησης: µετρά 14 διώξεις από το 1996, οµηρία που θα λήξει το 2008 όταν συµπληρώσει τα 45 χρόνια που είναι το όριο στράτευσης.
«Πολλοί νοµίζουν ότι ο αντιρρησίας είναι κάτι διαφορετικό, ακραίο, ένας Δον Κιχώτης: δεν διαφέρουµε σε τίποτα από τους άλλους, συµµεριζόµαστε τις ίδιες αγωνίες για τον στρατό και την επιβίωση. Η µικρή διαφορά είναι ότι, την κρίσιµη στιγµή τής στράτευσης, επιλέξαµε την οδό τής αλήθειας», συµπληρώνει ο αντιπρόεδρος του Συνδέσµου Δηµήτρης Σωτηρόπουλος, ο οποίος ζει σε καθεστώς παρανοµίας από το 1992. Δηλώνει απερίφραστα αντιµιλιταριστής, «όχι φυγόστρατος που χρησιµοποιεί δόλια µέσα. Στόχος µας είναι η ελληνική νεολαία να γυρίσει την πλάτη στον µιλιταρισµό, να αντιπαλέψει κάθε πόλεµο και να επιτύχει την κατάργηση της υποχρεωτικής στράτευσης».
Επιτροπή Συνείδησης
Τι λένε για το θεσµό τής εναλλακτικής θητείας στη χώρα µας που ψηφίστηκε το 1997 για να εφαρµοστεί έναν χρόνο αργότερα;
Λάζαρος: «Ο θεσµός είναι σηµαντική κατάκτηση. Περίπου 2.000 άτοµα έχουν ακολουθήσει αυτόν τον δρόµο, κυρίως για θρησκευτικούς λόγους. Αυτό που είναι άσχηµο είναι οι επιµέρους διατάξεις: η διάρκεια της εναλλακτικής θητείας είναι παρά ένα µήνα διπλάσια τής κανονικής θητείας (23 µήνες), τιµωρητική. Για να αναγνωριστείς ως αντιρρησίας για λόγους ιδεολογικών πεποιθήσεων, περνάς από επιτροπή ελέγχου συνείδησης (!) κι εκεί, από το 2004, κόβονται σχεδόν όλοι! (σ.σ. Σύµφωνα µε τα στοιχεία τού αρµόδιου υπουργείου, την πενταετία 2002-6, από τα 12 αιτήµατα που υποβλήθηκαν εγκρίθηκαν µόνον 4). Επίσης, το ελληνικό σύστηµα είναι σχεδόν ίδιο µε το τουρκικό: µέχρι µεγάλης ηλικίας πολίτες δικάζονται από στρατοδικείο. Και παρά τις σχετικές συστάσεις από το Συµβούλιο της Ευρώπης και διεθνείς οργανισµούς, η Ελλάδα δεν συµµορφώνεται µε τίποτα».
Δηµήτρης: «Σε αυτήν την επιτροπή ελέγχου συνείδησης συµµετέχουν και δυο πανεπιστηµιακοί. Αλήθεια, τι λέει η ακαδηµαϊκή κοινότητα για τους συναδέλφους της που ελέγχουν συνειδήσεις; Δεν είναι τυχαίο πως στρατός και αστυνοµία ξεσπούν εναντίον των αντιρρησιών όλο τους το µίσος, όχι γιατί περιορίζουν τον αριθµό των στρατευµένων, αλλά, κυρίως, γιατί αµφισβητούν την ύπαρξη του στρατιωτικού κατεστηµένου. Γι’ αυτό και δεν βρίσκουν καταφύγιο σε καµία χώρα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι την περίοδο του πολέµου στη Γιουγκοσλαβία, υπήρξαν 200.000 ανθρωποι από όλες τις εθνότητες που αρνήθηκαν να πολεµήσουν. Γι’ αυτό πιστεύουµε πως δεν έγινε και γενικευµένος πόλεµος».
Πρόκειται για µία στάση ενάντια στη βία και στην κυρίαρχη ιδεολογία που διαχωρίζει τους γειτονικούς λαούς σε εχθρούς και φίλους, δεσµεύει το µέλλον τής χώρας πίσω από το άρµα των στρατιωτικών εξοπλισµών και της εθνικιστικής ιδεολογίας και αποµακρύνει το όραµα για ειρηνική συνύπαρξη.
Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι από το έντυπό τους: «Κυρ-λοχία πάσχω από δαλτωνισµό: Βλέπω τον κάθε στόχο ίδιον µε την καρδιά µου», Άρη Αλεξάνδρου, «Συµβουλές σε ανυπότακτο», (Ποιήµατα 1941-1974).
Οι αντιρρησίες στις ΗΠΑ
Δεν µαθαίνουµε και πολλά γι’ αυτούς, αλλά αυτό δεν σηµαίνει πως δεν υπάρχουν: ο λόγος για τους αµερικανους αρνητές στράτευσης, λιποτάκτες, αδικαιολογήτως απόντες, αντιρρησίες για λόγους συνείδησης.
Αν και είναι αδύνατον να βρούµε τους ακριβείς αριθµούς όσων εγκατέλειψαν τον στρατό ως αποτέλεσµα της αµερικανικής εισβολής και κατοχής στο Ιράκ, ωστόσο το Πεντάγωνο έχει ανακοινώσει 40.000 στρατευµένους που έχουν εγκαταλείψει συνολικά το στράτευµα –όχι µόνον υπηρετούντες στο Ιράκ– από το 2000, σύµφωνα µε τους Τάιµς της Κυριακής τον περασµένο Αύγουστο. Τον περασµένο Οκτώβριο, το περιοδικό Ζ έκανε λόγο για 8-10.000 στρατιώτες που βρέθηκαν αδικαιολογήτως απόντες (AWOL) εκείνον τον µήνα, στηριζόµενο στα επίσηµα στρατιωτικά αρχεία.
Περισσότεροι από 110 φαντάροι είχαν αιτηθεί να κηρυχθούν αντιρρησίες συνείδησης ώς το 2004. Απ’ αυτούς, οι µισοί αναγνωρίστηκαν και οι υπόλοιποι πήραν εντολή να επιστρέψουν στον πόλεµο, µε αποτέλεσµα αρκετοί να αρνηθούν να υπηρετήσουν, να την κοπανήσουν ή να καταδικαστούν από στρατοδικεία και να εκτίσουν ποινές φυλάκισης. Αρκετοί έχουν διαφύγει στον Καναδά. Τουλάχιστον 20 έχουν υποβάλει αίτηµα να αναγνωριστούν ως πολιτικοί πρόσφυγες, κάνοντας δηµόσιες αντιπολεµικές δηλώσεις ενώ οι δικηγόροι τους αναφέρουν ότι υπάρχουν καµιά διακοσαριά άτοµα που βρίσκονται σε αναµονή χωρίς να έχουν κάνει δηµόσιες δηλώσεις.
Σε διάφορες ιστοσελίδες, δηµοσιεύεται µία λίστα 47 στρατιωτών που έχουν κηρύξει δηµόσια ανυπακοή και αρνούνται να συµµετάσχουν σε έναν «ανήθικο, παράνοµο και αδικαιολόγητο πόλεµο»: Απ’ αυτούς οι 24 υφίστανται διώξεις, αναµένουν δίκη ή κρατούνται. Ανάµεσά τους, από τον περασµένο Ιούνιο, και ο πρώτος υπολοχαγός που αρνήθηκε να πάει στο Ιράκ.
Το 2005, µια ειρηνιστική οργάνωση που διατηρεί συµβουλευτική τηλεφωνική γραµµή δέχθηκε πάνω από 36.000 τηλεφωνήµατα από στρατιώτες που θέλουν να παρατήσουν τη θητεία τους.
της Ιωάννας Σωτήρχου
ΓΑΛΕΡΑ, τεύχος #17,