(με αφορμή την υπόθεση Μοναστηριώτη)
Ο Γιώργος Μοναστηριώτης είναι ο Εθελοντής Πενταετούς Υποχρέωσης (Ε.Π.Υ.) που τον Μάιο του 2003 είχε αρνηθεί να μεταβεί με το πλοίο «Ναβαρίνο» του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στον Περσικό Κόλπο και «να συμμετάσχει ή να συνεισφέρει καθ’ οποιονδήποτε τρόπο στην ανελέητη σφαγή […] του Ιρακινού λαού.» Ταυτόχρονα είχε παραιτηθεί από το Π.Ν. καταδικάζοντάς το ως «έναν μηχανισμό που προάγει αντι-ανθρώπινες πρακτικές μέσα από διαταγές και ιεραρχίες, έναν μηχανισμό που λειτουργεί ως μέσο εκβιασμού και καταστολής στις λαϊκές κινητοποιήσεις και εξεγέρσεις». Ο Μοναστηριώτης συνελήφθη στο Ναυτοδικείο Πειραιά στις 13/9/2004. Έχοντας παρουσιαστεί οικειοθελώς στις στρατιωτικές αρχές για να λήξει η 16μηνη ομηρία του, δικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το Ναυτοδικείο, χωρίς την παρουσία δικηγόρου, καταδικάστηκε στην πρωτοφανή για τα παγκόσμια δεδομένα ποινή φυλάκισης των 3 χρόνων και 4 μηνών και οδηγήθηκε στις Δικαστικές Φυλακές Κορίνθου.
Αμέσως συγκροτήθηκε Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης, από πλήθος πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων, που μαζί με προσωπικότητες της χώρας και οργανώσεις του εξωτερικού (Διεθνής Αμνηστία, War Resisters International κ.λ.π.) στηρίζουν τον Γιώργο στον δύσκολο αγώνα του, με πορείες, διαμαρτυρίες, συνεντεύξεις τύπου, ερώτηση στη βουλή, καταθέσεις υπεράσπισης κ.λ.π. Μια πρώτη μάχη κερδίθηκε στις 5/10/2004, οπότε επιτεύχθηκε η πανηγυρική και άνευ όρων αποφυλάκισή του μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Όμως το θέμα δεν τελειώνει εδώ αφού πέρα από τη δευτεροβάθμια δικαστική μάχη, στον Γιώργο ως Ε.Π.Υ. δεν αναγνωρίζεται το δικαίωμα της παραίτησης ούτε αυτό της αντίρρησης συνείδησης. Έτσι μόλις αποφυλακίστηκε πήρε νέο φύλλο πορείας και αφού επέμεινε στην απόφαση του να αρνηθεί να στρατευθεί, ξανακηρύχτηκε λιποτάκτης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συλληφθεί εκ νέου στις 8/1/2005 και στις 17/1/2005 να καταδικασθεί και πάλι για λιποταξία, για δεύτερη φορά, σε άλλους 5 μήνες. Άσκησε έφεση και αφέθηκε ελεύθερος αλλά οι προσκλήσεις από το Π.Ν. και οι διώξεις θα συνεχιστούν.
Αν και δεν πρόκειται για την πρώτη περίπτωση επαγγελματία που αρνείται να εκτελέσει διαταγές (πέρα από τις περιπτώσεις αξιωματικών επί χούντας, είχαμε και την περίπτωση αξιωματικού του Π.Ν. που αρνήθηκε να συμμετάσχει σε αποστολή στην Αδριατική για να μην βρεθεί αντιμέτωπος με τους «αδελφούς ορθόδοξους Σέρβους» και τιμωρήθηκε με απόταξη), εντούτοις είναι η πρώτη φορά που κάποιος αποχωρεί ο ίδιος από τις Ε.Δ. Αυτό θέτει ακόμα περισσότερο υπό αμφισβήτηση την άποψη που εν πολλοίς υιοθετείται από τους κυβερνώντες ως στρατηγική, ότι οι επαγγελματίες στρατιώτες είναι πειθήνια όργανα, και άρα ενδεδειγμένοι για συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους ή και εσωτερική καταστολή. Είναι λοιπόν λογικό να έχουμε αυτήν την τόσο σκληρή αντίδραση που καταδεικνύει το φόβο των κυβερνώντων ότι το φαινόμενο μπορεί να γενικευτεί και να κλονίσει αυτό που σταδιακά στήνουν: τον πλήρως επαγγελματικό στρατό. Από την άλλη αποδεικνύεται το πόσο σημαντικό είναι για το αντιπολεμικό και αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, να παλέψει για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης ακόμα και μετά τη στράτευση, ώστε να γίνει πιο εύκολη άρα και πιο μαζική η αντίσταση-αποχώρηση από τις ιμπεριαλιστικές ένοπλες δυνάμεις (όπως συμβαίνει στις Η.Π.Α. όπου χιλιάδες επαγγελματίες κάνουν νόμιμη αίτηση για να αποχωρήσουν ως αντιρρησίες συνείδησης, με αποτέλεσμα οι κυβερνώντες να εξετάζουν το ενδεχόμενο επαναφοράς της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας).
Η πολιτική των κυβερνήσεων
Πάντως το πρόβλημα των ήδη στρατευμένων δεν είναι το μόνο στον χώρο της αντίρρησης συνείδησης. Το γεγονός της ύπαρξης επιτροπής που ελέγχει τη συνείδηση των αντιρρησιών και συχνά τους απορρίπτει (όπως τον αντιρρησία Κυριάκο Καπίδη, που έχει προσφύγει στο Σ.τ.Ε.), αποδεικνύει το πόσο φοβούνται την εξάπλωση του κινήματος των αντιρρησιών. Η τιμωρητική διάρκεια της Εναλλακτικής Πολιτικής Κοινωνικής Υπηρεσίας (Ε.Π.Κ.Υ.), παρά την πρόσφατη μείωσή της σε 23 μήνες, (δηλαδή για πρώτη φορά μικρότερη από το διπλάσιο της στρατιωτικής), η εξορία σε ακριτικές περιοχές και ο εξευτελιστικός μισθός (210 €), αποδεικνύουν πως κάθε άλλο παρά ακίνδυνη θεωρείται αυτή η στάση για το καθεστώς. Αλλά και η συνεχής «ομηρία», μέσω αλλεπάλληλων διώξεων, για κάθε φορά που καλούνται και δεν παρουσιάζονται οι ολικοί αρνητές στράτευσης ή όσοι αρνούνται να υπηρετήσουν μια τιμωρητική Ε.Π.Κ.Υ. (όπως ο Λάζαρος Πετρομελίδης, που από το 1992 έχει βρεθεί 3 φορές στις φυλακές, πρόσφατα καταδικάστηκε ερήμην σε επιπλέον 2,5 χρόνια και διαφεύγει της σύλληψης παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες της αστυνομίας) ή όσοι αρνούνται να την ολοκληρώσουν (περιπτώσεις Γκλαρνέτατζη, Ιωσηφίδη, Τσούχλη, Χρυσοβέργη), αποδεικνύουν ότι ούτε αυτές οι στάσεις αρέσουν στο καθεστώς. Μόνη βολική στάση αυτή του Ι5, που στην ουσία αποτελεί μια συναλλαγή: ο στρατεύσιμος δεν κατηγορεί ανοικτά και δημόσια τον στρατό και σε αντάλλαγμα παίρνει την απαλλαγή.
Η στάση της Αριστεράς
Μέχρι σήμερα ο αγώνας για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης και τη βελτίωση του υπάρχοντος καθεστώτος εναπόκειται στους ίδιους τους αρνητές στράτευσης, με μόνους συνεπείς συμπαραστάτες κάποιες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Δ.Α., ίδρυμα Μαραγκοπούλου) ή ημιανεξάρτητες αρχές (Συνήγορος του Πολίτη, Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Παρά το γεγονός ότι στον Σύνδεσμο Αντιρρησιών Συνείδησης, τη σημαντικότερη δηλαδή συλλογικότητα στο χώρο (όπου δυστυχώς δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν ούτε οι θρησκευτικοί αντιρρησίες, αλλά ούτε και η συντριπτική πλειονότητα των αναρχικών ολικών αρνητών στράτευσης), συμμετέχουν και σύντροφοι από διάφορους χώρους της αριστεράς (ΣΥΝ., Ν.Α.Ρ., Ε.Α.Α.Κ., VIRUS κ.λ.π.), η συμπαράσταση συνολικά της αριστεράς είναι από «χλιαρή» έως ανύπαρκτη ακόμα και σε περιπτώσεις διώξεων! Δηλαδή η αριστερά στην Ελλάδα όχι απλώς δεν πιστεύει ότι στον τομέα αυτό μπορεί να αναπτυχθεί ένα μαζικό νεολαιίστικο κίνημα αμφισβήτησης, (όπως στην Ισπανία, στη Γερμανία, σε μικρότερο βαθμό στο Ισραήλ, αλλά και παλαιότερα, την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, στις ΗΠΑ), αλλά αποδεικνύεται συχνά απρόθυμη να στηρίξει σοβαρά ακόμα και τα ίδια τα μέλη της. Και αυτό σε μια εποχή που εξαιτίας του σημερινού ρόλου (ιμπεριαλιστικός, αντιμεταναστευτικός, αστυνομικός) των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, εμφανίζονται οι πρώτες περιπτώσεις αντιρρησιών που δεν έχουν τα συνήθη πλαίσια (θρησκευτικό, μη-βίας, οικολογικό, αντιεξουσιαστικό), αλλά σαφέστατα αντιιμπεριαλιστικό. Η καθολική συμπαράσταση στον Μοναστηριώτη είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δει η αριστερά την υπόθεση των αντιρρησιών με άλλο μάτι. Και σαν πρώτο βήμα θα ήταν ίσως αναγκαίο να παλέψει για την κατάργηση της επιτροπής ελέγχου συνείδησης, η θεσμοθέτηση της οποίας στα 1997-98, πέρασε απαρατήρητη, παρ’ όλο που προσβάλλει όχι μόνο την Αριστερά, άλλα και κάθε δημοκρατικά σκεπτόμενο πολίτη.
Γιώργος Καρατζάς
Μέλος Σ.Α.Σ.
(Οι απόψεις που εκφράζονται στο άρθρο είναι προσωπικές, και δεν εκφράζουν απαραίτητα το περιοδικό ή τον Σ.Α.Σ.)
2005-03-17-AS_Kyverniseis_Aristera.doc