Κατηγορίες
δράση ελλάδα Σ.Α.Σ.

Δυσμενής διάκριση εις βάρος των αντιρρησιών συνείδησης άνω των 35 ετών που εξαγοράζουν το υπόλοιπο των υποχρεώσεών τους

Προς το Συνήγορο του Πολίτη

Είμαι αντιρρησίας συνείδησης, αναγνωρισμένος με απόφαση ΥΕΘΑ, και υπηρετώ εναλλακτική υπηρεσία από τον Ιούλιο του 2015.

Έχω κλείσει τα 35 έτη και έχω ήδη συμπληρώσει περισσότερους από 3 μήνες εναλλακτικής υπηρεσίας, και αυτό σημαίνει ότι σύμφωνα με το άρθρο 79 του νόμου 3883/2010 (ΦΕΚ 167 Β, 24/11/2010), δικαιούμαι να εξαγοράσω το υπόλοιπο της εναλλακτικής μου υπηρεσίας, (συγκεκριμένα, ήδη από τον Οκτώβριο είχα δικαίωμα να εξαγοράσω τους 12 από τους 15 μήνες), κατά αναλογία με όσους υπηρετούν την στρατιωτική υπηρεσία και μπορούν να εξαγοράσουν έως και τους 7,5 από τους 9 μήνες (βλ. άρθρο 57 του νόμου 3421/2005 (ΦΕΚ 302 Α, 13/12/2005) και την Φ.429.1/10/150128/Σ.21/10-1-2006/Απόφ. ΥΦΕΘΑ «Ρύθμιση στρατολογικών θεμάτων ατόμων ειδικών κατηγοριών» (ΦΕΚ 61 Β ́) όπως τροποποιήθηκε με τη Φ.429.1/3/280118/Σ.23/11-1-2011/Αποφ. ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 111 Β).)

Ωστόσο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το κόστος της εξαγοράς είναι αδικαιολόγητα υψηλό σε σχέση με όσους υπηρετούν στρατιωτική θητεία. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 79 του νόμου 3883/2010 (ΦΕΚ 167 Β, 24/11/2010), το χρηματικό ποσό που καταβάλλεται για εξαγορά κάθε μήνα εναλλακτικής υπηρεσίας, «Κατά τον αρχικό καθορισμό του δεν μπορεί να είναι μικρότερο του χρηματικού ποσού που καταβάλλεται για την εξαγορά κάθε μήνα στρατεύσιμης στρατιωτικής υποχρέωσης από τους αναφερόμενους στο άρθρο 57 του ν.3421/2005 (ΦΕΚ 302/Α ́)”. Οπότε σύμφωνα με την Φ. 429.1/ 19/281812 Απόφαση ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 517 Β, 5/4/2011), και όπως άλλωστε με ενημέρωσε το στρατολογικό μου γραφείο, προκειμένου να εξαγοράσω μέρος της υπηρεσίας μου θα πρέπει να πληρώσω 810 ευρώ ανά μήνα, δηλαδή την ίδια χρέωση ανά μήνα με την οποία επιβαρύνονται και όσοι υπηρετούν στρατιωτική θητεία. (βλ. Φ.420/82/81981/Σ.303/22-12-2005/ΚΥΑποφ. ΥΕΘΑ & Υπ. Εθν, Οικον. & Οικονομ. «Ρύθμιση ορισμένων στρατολογικών θεμάτων, στρατευσίμων , οπλιτών και ανυποτάκτων» (ΦΕΚ 1854 Β ́) ). Όμως στην περίπτωσή μου, ως αντιρρησίας συνείδησης, ο αριθμός των μηνών που υπολείπονται και εξαγοράζονται, υπολογίζεται με βάση την διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας, και άρα (στην περίπτωση που κάποιος αντιρρησίας επιλέξει να εξαγοράσει από την πρώτη στιγμή που του επιτρέπεται, δηλαδή μετά τους 3 πρώτους μήνες, το υπόλοιπο της εναλλακτικής) ο αριθμός των μηνών που πρέπει να εξαγοραστούν είναι 15 – 3 = 12 μήνες. Ενώ στην περίπτωση όσων υπηρετούν στρατιωτική υπηρεσία, είναι 9 – 1,5 = 7,5 μήνες. Αντιστοίχως, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, το ποσό που κλήθηκα να πληρώσω ως αντιρρησίας συνείδησης είναι 12 x 810 = 9.720 ευρώ, ενώ το μέγιστο ποσό που καλούνται να πληρώσουν όσοι υπηρετούν στρατιωτική θητεία είναι 7,5 x 810 = 6.075 ευρώ. Θεωρώ λοιπόν ότι γίνεται μια διάκριση εις βάρος μου που φτάνει τουλάχιστον μέχρι και τα 3.645 ευρώ (ή και περισσότερο, όπως θα εξηγησω παρακάτω).

Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος οι αντιρρησίες συνείδησης άνω των 35 ετών, που εξαγοράζουν τη θητεία τους, να πληρώνουν παραπάνω χρήματα από όσους υπηρετούν ενόπλως (πόσο μάλλον 3.645 ευρώ ή και παραπάνω).

Υποτίθεται ότι ο λόγος για τον οποίο η εναλλακτική υπηρεσία διαρκεί περισσότερο από τη στρατιωτική θητεία, είναι επειδή θεωρείται λιγότερο επαχθής. Αυτό έχει λεχθεί επανειλημμένα από το Υπουργείο Άμυνας (βλ. π.χ. απάντηση του τότε ΥΕΘΑ κ. Π. Μπεγλίτη στην ερώτηση 23129/21-11-2011 που είχε υποβληθεί από τους τότε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κ.κ. Ηρώ Διώτη και Θοδωρή Δρίτσα και στην οποία αναφέρεται: «Σχετικά με την εξίσωση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας με τη στρατιωτική θητεία, υπογραμμίζεται ότι η εναλλακτική υπηρεσία είναι λιγότερο επαχθής από την ένοπλη και με βάση την αρχή της αναλογικής ισότητας δικαιολογείται η μεγαλύτερη χρονική διάρκειά της.»)

Γι’ αυτόν το λόγο όμως έχει προβλεφθεί για τους αντιρρησίες συνείδησης να υπηρετούμε για περισσότερο χρόνο, συγκεκριμένα 15 μήνες αντί για 9, ή 67% προσαύξηση. Παρομοίως η ελάχιστη υποχρεωτική υπηρεσία για τους άνω των 35 ετών είναι 3 μήνες αντί για 1,5, ή 100% προσαύξηση.  (Σημ. παρεμπιπτόντως, οι προσαυξήσεις αυτές είναι τιμωρητικές με βάση το κριτήριο που έχει θεσπίσει η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, που θεωρεί ότι η διάρκεια της εναλλακτικής δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 1,5 φορά, δηλαδή να έχει προσαύξηση άνω του 50%, σε σχέση με τη στρατιωτική θητεία, διότι σε μια τέτοια περίπτωση παραβιάζεται το άρθρο 1 παράγραφος 2 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη).

Από εκεί και πέρα όμως, οι αντιρρησίες συνείδησης θα έπρεπε να καταβάλουν ποσό που να υπολογίζεται με δίκαιο τρόπο συγκριτικά με το ποσό που καταβάλουν και οι υπόλοιποι στρατεύσιμοι άνω των 35 ετών.

Ακόμα κι αν δεχθούμε ότι η εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας προς το κράτος όταν υπηρετούμε εναλλακτική υπηρεσία, δεν έχει την ίδια «αξία» με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων όσων υπηρετούν στρατιωτική θητεία, και γι’ αυτό υπηρετούμε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι τα χρήματα που καταβάλλουμε έχουν λιγότερη «αξία», και άρα θα πρέπει να καταβάλλουμε παραπάνω χρήματα.

Περαιτέρω, το παράλογο της ισχύουσας ρύθμισης, είναι εμφανές και στην περίπτωση όσων αντιρρησιών συνείδησης υποπέσουν σε κάποιο παράπτωμα και χάσουν το δικαίωμα να υπηρετήσουν εναλλακτική υπηρεσία οπότε και καλούνται να υπηρετήσουν το υπόλοιπο ενόπλως. Σε αυτήν την περίπτωση, (βλ. νόμο 3883/2010 (ΦΕΚ 167 Β, 24/11/2010), άρθρο 78, εδάφιο ιβ που τροποποιεί το άρθρο 64 του νόμου 3421/2005 (ΦΕΚ 302 Α, 13/12/2005), και συγκεκριμένα βλ. στην νέα παράγραφο 5), οι μήνες εναλλακτικής υπηρεσίας που έχουν υπηρετήσει, προσμετρώνται κατά το ήμισυ. («Σε περίπτωση έκπτωσης από το δικαίωμα εκπλήρωσης εναλλακτικής υπηρεσίας, το υπόλοιπο των υποχρεώσεων εκπληρώνεται ενόπλως. Ο χρόνος εναλλακτικής υπηρεσίας που διανύθηκε αναγνωρίζεται ως χρόνος ένοπλης στρατιωτικής υποχρέωσης κατά το ήμισυ.»). Συνεπώς, ένας αντιρρησίας συνείδησης άνω των 35 ετών, ο οποίος αφότου και μόλις υπηρετήσει 3 μήνες εναλλακτικής υπηρεσίας, υποπέσει σε κάποιο παράπτωμα, που επισύρει έκπτωση, θα θεωρηθεί ότι έχει υπηρετήσει στρατιωτικά 1,5 μήνα, και θα μπορεί πλέον να εξαγοράσει 7,5 μήνες στρατιωτικής θητείας αντί για 12 μήνες εναλλακτικής, και άρα να καταβάλει 3.645 ευρώ λιγότερα. Με αυτόν τον τρόπο επιβραβεύεται κάποιος αντιρρησίας συνείδησης που έχει υποπέσει σε σοβαρό παράπτωμα. Σημειώνω δε ότι και το γεγονός ότι οι μήνες εναλλακτικής προσμετρούνται κατά το ήμισυ παραβιάζει το κριτήριο που έχει θεσπίσει η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και άρα κατ’ επέκταση παραβιάζει το άρθρο 1 παράγραφος 2 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη., καθώς υιοθετεί μια αναλογία εναλλακτικής προς στρατιωτική θητεία της τάξης 2 προς 1 που είναι τιμωρητική. Κανονικά, θα έπρεπε, στη δυσμενέστερη για τους αντιρρησίες περίπτωση, οι μήνες της εναλλακτικής να προσμετρώνται τουλάχιστον κατά τα 2/3, κατ’ αναλογία με το μέγιστο ποσοστό προσαύξησης της εναλλακτικής που είναι 50%.

Σε ότι αφορά το σωστό τρόπο υπολογισμού του ποσού που θα πρέπει να καταβάλλουν οι αντιρρησίες συνείδησης άνω των 35 ετών που εξαγοράζουν το υπόλοιπο της υπηρεσίας τους, αυτός για να είναι δίκαιος θα πρέπει να πληροί το κριτήριο της αναλογικότητας και άρα να είναι ως εξής:

Εφόσον, για τους υπόχρεους πλήρους υποχρέωσης, η στρατιωτική θητεία 9 μηνών αντιστοιχεί σε εναλλακτική υπηρεσία 15 μηνών τότε θα πρέπει και στις δύο να αντιστοιχεί ίδια χρηματική αξία. (Αντίστοιχα για τους υπόχρεους μειωμένης θητείας, μια μειωμένη στρατιωτική θητεία 8 μηνών θα πρέπει να έχει την ίδια χρηματική αξία με την αντίστοιχη εναλλακτική υπηρεσία των 12 μηνών, και μια μειωμένη στρατιωτική θητεία 6 μηνών θα πρέπει να έχει την ίδια χρηματική αξία με την αντίστοιχη εναλλακτική υπηρεσία 9 μηνών)

Η στρατιωτική θητεία είναι εξαγοράσιμη, για τους άνω των 35, προς 810 ευρώ το μήνα. Επομένως η θεωρητική χρηματική αξία της συνολικής στρατιωτικής θητείας είναι 9 μήνες x 810 ευρώ/μήνα = 7.290 ευρώ (ασχέτως αν δεν μπορεί να εξαγοραστεί ολόκληρη, αλλά μόνο το πολύ οι 7,5 μήνες). Αντίστοιχα και η θεωρητική χρηματική αξία της συνολικής εναλλακτικής υπηρεσίας των 15 μηνών (ασχέτως αν δεν μπορεί να εξαγοραστεί ολόκληρη, αλλά μόνο το πολύ 12 μήνες), θα πρέπει να είναι ίδια, δηλαδή 7.290 ευρώ. Άρα ένας αντιρρησίας άνω των 35 θα πρέπει να πληρώνει αναλογικά το ποσοστό της εναλλακτικής υπηρεσίας που εξαγοράζει προς 7.290 / 15 = 486 ανά μήνα. Για παράδειγμα, στην περίπτωσή μου αν εξαγοράσω τους 9 μήνες εναλλακτικής υπηρεσίας που μου υπολείπονται θα πρέπει να καταβάλω 9x 486= 4.374 ευρώ (και όχι 9 x 810=7.290).

Πάντοτε το ποσό που θα καλείται να πληρώσει ο αντιρρησίας συνείδησης θα πρέπει να αντιστοιχεί στο ποσοστό της εναλλακτικής υπηρεσίας που εξαγοράζει (δηλαδή οι μήνες που εξαγοράζει προς τους συνολικούς μήνες της εναλλακτικής υπηρεσίας που υποχρεούται να υπηρετήσει), επί τη θεωρητική χρηματική αξία της συνολικής εναλλακτικής υπηρεσίας που θα πρέπει να ισούται με την θεωρητική χρηματική αξία της συνολικής στρατιωτικής υπηρεσίας, (εν προκειμένω 7.290 ευρώ για τους υπόχρεους πλήρους θητείας) σύμφωνα με τον τύπο: Ποσό = (μ/Μ) x Α, όπου μ = οι μήνες που εξαγοράζονται, Μ = οι συνολικοί μήνες της εναλλακτικής (εν προκειμένω 15, για τους υπόχρεους πλήρους θητείας), και Α = η χρηματική αξία της συνολικής στρατιωτικής θητείας και της συνολικής εναλλακτικής υπηρεσίας.

Σε ότι αφορά τις νομοθετικές αλλαγές που απαιτούνται για να αποκατασταθεί η αδικία, για αυτές αρκεί η τροποποίηση της παραγράφου 2 του άρθρου 79 του νόμου 3883/2010 (ΦΕΚ 167 Β, 24/11/2010), και η τροποποίηση των παραγράφων 1 και 2 της Φ. 429.1/ 19/281812 Απόφασης ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 517 Β, 5/4/2011).

Η παράγραφος 2 του άρθρου 79 του νόμου 3883/2010 (ΦΕΚ 167 Β, 24/11/2010) θα μπορούσε να τροποποιηθεί ως εξής:
“2. Το χρηματικό ποσό που καταβάλλεται για εξαγορά μέρους της εναλλακτικής υπηρεσίας, η αναπροσαρμογή του, ο τρόπος, η διαδικασία και οι προθεσμίες καταβολής καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Άμυνας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Για τον καθορισμό του, η χρηματική αξία της συνολικής εναλλακτικής υπηρεσίας ισούται με την χρηματική αξία της εκάστοτε συνολικής στρατεύσιμης στρατιωτικής υποχρέωσης, για κάθε κατηγορία στρατευσίμων. Τα χρηματικά ποσά, που καταβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, αποτελούν έσοδα του Δημοσίου και περιέρχονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό.”

Οι παράγραφοι 1 και 2 της Φ. 429.1/ 19/281812 Απόφασης ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 517 Β, 5/4/2011) θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από μια παράγραφο που θα έλεγε περίπου τα εξής:
” 1. Το χρηματικό ποσό, που καταβάλλεται για την εξαγορά μέρους της εναλλακτικής υπηρεσίας από τους υπαγόμενους στην παράγραφο 1 του άρθρου 79 του ν. 3883/2010 (ΦΕΚ Α ́ 167), καθορίζεται αναλογικά με το ποσοστό της εναλλακτικής υπηρεσίας που εξαγοράζεται. Το ποσοστό υπολογίζεται από την αναλογία των μηνών εναλλακτικής υπηρεσίας που εξαγοράζονται προς τους μήνες της συνολικής εναλλακτικής υπηρεσίας που υποχρεούται αρχικά ο αντιρρησίας συνείδησης να υπηρετήσει. Το ποσό που καταβάλλεται ισούται με το ποσοστό της εναλλακτικής υπηρεσίας που εξαγοράζεται επί την συνολική χρηματική αξία της στρατιωτικής θητείας που θα υπηρετούσε ενόπλως. Η συνολική χρηματική αξία της στρατιωτικής θητείας καθορίζεται από τον συνολικό αριθμό των μηνών της στρατιωτικής θητείας επί το ποσό εξαγοράς ανά μήνα στρατιωτικής θητείας, όπως αυτός ορίζεται από την αντίστοιχη υπουργική απόφαση Φ.420/82/81981/Σ.303/22-12-2005/ΚΥΑποφ. ΥΕΘΑ & Υπ. Εθν. Οικον. & Οικονομ. «Ρύθμιση ορισμένων στρατολογικών θεμάτων, στρατευσίμων , οπλιτών και ανυποτάκτων» (ΦΕΚ 1854 Β ́), που καθορίζει την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας.”

Παρακαλώ να παρέμβετε ώστε να εξασφαλίσετε ότι το κόστος εξαγοράς για τους αντιρρησίες συνείδησης άνω των 35 ετών θα υπολογίζεται με δίκαιο τρόπο και δε θα υφιστάμεθα ακόμα μία διάκριση.

Περαιτέρω, παρακαλώ να παρέμβετε ώστε τα χρήματα που καταβάλλουν οι αντιρρησίες συνείδησης άνω των 35 ετών, να καταβάλλονται σε κρατικούς φορείς εκτός του ΥΠΕΘΑ (π.χ. στο Υπουργείο στο οποίο ανήκει ο φορέας στον οποίο υπηρετούν εναλλακτική υπηρεσία), ώστε η εξαγορά να μην συνεπάγεται χρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων και να συνάδει με τις πεποιθήσεις που τους οδηγούν να έχουν αντίρρηση συνείδησης. Για το γεγονός αυτό απαιτείται τροποποίηση της παραγράφου 4 της Φ. 429.1/ 19/281812 Απόφασης ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 517 Β, 5/4/2011).